مقاله بررسی تاثیر خاطره گویی گروهی بر میزان افسردگی زنان سالمند

مقاله بررسی تاثیر خاطره گویی گروهی بر میزان افسردگی زنان سالمند

مقدمه:

از آن جا که هر پژوهشی برخاسته از نظریه یا موقعیتی ویژه است که بنیاد پرسش و تلاش برای پاسخ گویی به آن را فراهم می آورد، در فصل حاضر نخست به چهارچوب نظری پژوهش پرداخته می شود و سپس، اهمیت و ضرورت پرسش و هدفهای پژوهش بازگو می شود.

موضوع پژوهش:

عنوان پژوهش: بررسی تاثیر خاطره گویی گروهی بر میزان افسردگی زنان سالمند

بیان مسأله

از میان نظریه های رشد، معروفترین آن ها با جنبه های تحولی سالمندی، نظریه اریکسون است. بر اساس این نظریه، تطابق فرد با محیط در طی مرحله های هشت گانه ای از زاد تا نرگ صورت می گیرد. هر یکی از این مرحله ها همراه با یک بحران است که در تکامل فرد تأثیر می گذارد. هر مرحله به سبب شرایط خاص خود، یک سلسله وظایف و تکالیف برای فرد ایجاد می کند که شکل پذیری عناصر مختلف شخصیت به این که فرد هر یک از وظایف خود را چگونه انجام دهد، یا با هرکدام از بحرانها چگونه برخورد کند بستگی دارد (شاملو، 1374). از جمله مراحلی که اریکسون از آن سخن می گوید مرحلة وحدت یافتگی من در برابر یأس و ناامیدی است که از پنجاه سالگی تا پایان عمر ادامه دارد و مشخص کننده دوره ی پایانی زندگی افراد است. این مرحله زمانی است که افراد به عقب برمی گردند و انتخابهایی را که انجام داده اند مرور می کنند و به موفقیتها یا شکستها و به «فراز و نشبیهایی» که زندگی اشان داشته است می اندیشند. اگر افراد از این مرور و اندیشه با این احساس بیرون آیند که زندگی آنها منظم و معنا داشته است، و از انتخابهایی که به عمل آورده و کارهایی که انجام داده اند رضایتی کامل داشته باشند، 

گنجی (1369) معتقد است که افسردگی سالمندان به دلیل تغییرات بدنی – روانی و اجتماعی ایشان است. شعاری نژاد (1379) هم افسردگی سالمندان را با دگرگونی های روانی – اجتماعی آن ها مرتبط می داند. پذیرفتن اعتقادات سنتی و تصورات قالبی فرهنگی راجع به دورة سالمندی می تواند باعث شود که آن ها احساس بی کفایتی و حقارت کنند. همچنین سالمندان ممکن است فکر کنند که در این دوره نمی توانند مهارت های تازه ای بیاموزند و برای اوقات فراغت خود سرگرمی تازه ای داشته باشند، احساس می کنند که تا اندازه ای فراموشکار شده اند و در به یادسپردن اسم ها یا رخدادهای تازه با مشکل مواجهند. در نتیجه به جای سازگار ساختن فعالیت های خود با وضعیت ذهنی خویش، از همه فعالیت هایی که مستلزم رقابت با جوانان است دست می کشند و از این که نمی توانند مانند دیگران کار کنند خود را گناهکار می پندارند. همة این شرایط ممکن است موجب شود که فرد سالمند عزت نفس خود را از دست بدهد.

در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، تغییرات اجتماعی و رشد شهرنشیتی باعث شده است که سالمندان نقش رهبری در خانواده های گسترده را از دست بدهند به طوری که افراد سالمند در حال حاضر بیش از هر زمانی به تنهایی زندگی می کنند و از کمبود سایر منابع، احساس تنهایی، و مورد غفلت قرار گرفتن رنج می برند. در حقیقت این تحول جمعیتی و نوع زندگی اجتماعی در جوامع کنونی سبب شده که تعداد کمتری از خانواده ها بتوانند از سالمندان نگهداری کنند، این امر موجب تشکیل و بوجود آمدن خانه های سالمندان شده است (هروی کریمونی 1378؛ شعاری نژاد، 1379). در حال حاضر 64 سرای سالمندان در کشور ما فعال است که از این تعداد 7 سرای خصوصی، 7 سرای اقلیت مذهبی، 2 سرای دولتی، 1 سرای خیریه در استان تهران و 47 سرای دولتی در دیگر استان ها فعالیت دارند که در مقایسه با سال 1370 که 43 سرای سالمند وجود داشته است افزاش چشمگیری را در مدت کوتاهی نشان می دهد (همان).

فهرست