پایان نامه بررسی ابزار و عوامل افزایش انگیزه خبرنگاران در خبرگزاری ها

) مقدمه

خبرگزاری ها مبنع تغذیه مطبوعات و در سال های اخیر، خود در حال فراگیرشدن به مثابه یك رسانه جمعی هستند.

در كشور ما علی رغم این كه اینترنت همپای كشورهای غربی در میان مردم نفوذ پیدا نكرده، اما به هر روی روز به روز شاهد گسترش این وسیلة ارتباطی در میان اقشار مختلف مردم هستیم كه با توجه به سرعت این نفوذ می توان تصور كرد كه در آینده ای نزدیك – كه بیش از  چند سال نخواهد بود – اینترنت، گسترشی در حدود یك رسانه همگانی پیدا كند و به تبع این مساله، خبرگزاری ها نیز به رسانه ای تبدیل شوند كه مردم، برای دسترسی به اخبار روز، مستقیماً به آنها مراجعه كنند.

علاوه بر این در سال های اخیر و پس از تأسیس خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) به عنوان دومین خبرگزاری ایران پس از حدود 60 سال، شاهد تأسیس آژانس های خبری متعددی بوده ایم كه هركدام شامل مجموعة بزرگی از عوامل انسانی، ازجمله خبرنگاران هستند.

مجموعة این عوامل، به علاوة اهمیت و رسالت رسانه ها در یك جامعه متمدن، لزوم توجه به خبرنگاران خبرگزاری ها به عنوان اركان اصلی جمع آوری و ارسال اخبار را خاطرنشان می كند. این توجه را می توان شناخت و فراهم كردن ابزارهای انگیزش خبرنگاران برای انجام كار بهتر دانست. به طور كلی، انگیزش را می توان به عنوان نیروی محرك فعالیت های انسانی و عامل جهت دهندة آن تعریف كرد. عوامل انگیزشی عموماً به دو دسته درونی و بیرونی تقسیم می شوند كه در مورد موضوع این تحقیق، مهم ترین این ابزارها و عوامل در اختیار مدیران خبرگزاری هاست، چه در مواردی كه به ابزارهای انگیزشی مادی مربوط می شود و چه ابزارهای انگیزشی معنوی.

در واقع توجه به این كه چه عوامل و ابزارهایی می تواند باعث ترغیب و انگیزش خبرنگاران برای صرف وقت، انرژی و دقت بیشتر و درنتیجه، ارائه اخبار با كیفیت بالاتر  شود بیش از همه می تواند مورد توجه مدیران خبرگزاری ها واقع شود تا با شناخت نیازهای خبرنگاران خود، زمینة پیشرفت خبرگزاری متبوعشان را فراهم كنند و از سوی دیگر تا حدی امنیت مادی و روانی قشری را فراهم كنند كه از كمترین امنیت شغلی در جامعة ما بهره مند است.

2) طرح مسأله و تعریف موضوع

پاسخ به این سوال كه «چه ابزارها و عواملی باعث انگیزش خبرنگاران خبرگزاری ها برای فعالیت بهتر و درنتیجه، ارائه اخبار صحیح تر و دقیق تر و به یك معنا، ارتقاء كیفی اخبار می شود» مسأله اصلی این تحقیق است.

برای پاسخ به این سؤال، چهار خبرگزاری كشور بر اساس اولویت تاریخ تأسیس انتخاب شده اند. خبرگزاری، یك سازمان خبری است كه وظیفه و مأموریت آن، جستجو، تحقیق، جمع آوری و تنظیم اطلاعات و پیام هایی است كه ضرورتاً باید آنها را در مركزی انباشت نماید و سپس این اخبار را به مشتریان خود (روزنامه ها، رادیوها، تلویزیون ها، مراكز اقتصادی و سیاسی
و ...) ارسال كند. (ژان لویی، سروان شرایبر، «نیروی پیام»، (تهران، سروش1371)

این تعریف را می توان این گونه تكمیل كرد كه امروزه آحاد مردم نیز به مشتریان خبرگزاری ها افزوده شده اند و در واقع این، تنها رسانه ها نیستند كه به عنوان واسطه، اخبار خبرگزاری‌ها را به مردم می رسانند بلكه بسیاری از مردم از طریق شبكة اینترنت به طور مستقیم از اخبار خبرگزاری ها استفاده می كنند و بنابراین حیطة مشتریان خبرگزاری ها بسیار گسترده تر شده و روز به روز نیز در حال گسترش است.

با توجه به این موارد، اخبار ارسالی برروی خروجی خبرگزاری ها از اهمیت بسیاری برخوردار است و از آنجا كه عوامل اصلی تامین كننده این اخبار، خبرنگاران هستند، به نظر می رسد تامین ابزارها و عوامل انگیزشی برای آنها جهت ارائه ی اخباری  با كیفیت بالا از مهمترین مواردی است كه باید مورد توجه مدیران خبرزگزاری ها قرار بگیرد، چرا كه تأمین این ابزارها عمدتاً بر عهده و در حیطة اختیارات آنهاست. این تحقیق قصد دارد علاوه بر شناسایی ابزارهای انگیزشی خبرنگاران از دیدگاه خود  آنها، وجود یا عدم وجود این ابزارها در خبرگزاری های مورد بررسی و میزان رضایت خبرنگاران این ابزارها را نیز مورد توجه قرار دهد.

3) بیان ضرورت و اهمیت موضوع

در دنیای امروز نقش وسایل ارتباط جمعی در همة شؤون زندگی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی  و حتی فردی غیرقابل انكار است.

در تمامی متون علم ارتباطات معمولاً از چهار وسیله ی مطبوعات، رادیو، تلویزیون و سینما به عنوان وسایل ارتباط جمعی نام برده می شود كه در دهه های اخیر با توجه به كاهش شدید نقش خبری سینما، سه وسیله ی مطبوعات، رادیو و تلویزیون را  می توان وسایل ارتباط جمعی اصلی دانست. در این میان نامی از خبرگزاری به عنوان یك وسیلة ارتباطی برده نمی شود. در این تحقیق سعی شده است بر اساس دلایل مستند ثابت شود كه خبرگزاری به عنوان منبع تغذیه ی دیگر رسانه ها، خود یك وسیلة ارتباط جمعی است كه در فصل های بعد در این مورد توضیحات كاملی داده شده است. اما آن چه در این بحث قابل طرح است این كه اگر خبرگزاری را یك سازمان خبری بدانیم كه وظیفه اش جمع آوری و ارسال اخبار است و به عنوان یك وسیلة ارتباط جمعی نقش مؤثری در جامعه ایفا می كند، شاید بتوان مهم ترین ركن این رسانه را خبرنگاران دانست، كسانی كه از ابتدایی ترین مرحله تا نهایی ترین آن – به جز ارسال اخبار روی سایت – در جریان این روند، تأثیر گذارند. خبرنگاری از جمله مشاغل سخت دنیا تعریف شده است و از این رو شاید بتوان گفت خبرنگار، نسبت به شاغلین حرفه های دیگر به عوامل برانگیزاننده ی بیشتری برای فعالیت خود همان تهیة اخبار است، احتیاج دارد؛ عواملی كه هم از جنبه ی درونی و معنوی و هم از نظر بیرونی و مادی قابل بررسی است. از این رو این كه خبرنگاران، چه عوامل و ابزارهایی را باعث پیشرفت در كارشان، یعنی ارتقاء كیفی اخبار می دانند و این كه این ابزارها تا چه میزان در خبرگزاری های مورد بررسی - به عنوان نمونه ای از خبرگزاریهای موجود در كشور – وجود دارد دو مقوله ای كه اهمیتشان با توجه به مباحث مطرح شده، روشن است، با این تأكید كه بیشترین كاربرد شناخت این مسأله، برای مدیران خبرگزاری هاست.

4) تشریح فرایند تاریخی موضوع

آن چه تا به حال در مورد مبحث انگیزش در زمینه ارتباطات مطرح شده بیشتر مربوط به مخاطبان وسایل ارتباط جمعی بوده است؛ و بررسی ابزارهایی كه می تواند باعث انگیزش خبرنگاران برای ارائه اخبار با كیفیت هرچه بیشتر شود، تا به حال مورد توجه قرار نگرفته است.

با توجه به آن چه در قسمت ضرورت و اهمیت موضوع بیان شد، به نظر می رسد بررسی و تأمین نیازهای انگیزشی خبرنگاران، برای ارتقاء كیفی اخبار و درنتیجه، بالا رفتن كیفیت اخبار به طور كلی از اهمیت بسیاری برخوردار است.

در مورد موضوع این تحقیق، در بررسی هایی كه نگارنده انجام داده است، با وجود تعدادی تحقیق در مورد خبرگزاری ها، به عنوانی كه ارتباطی با موضوع این تحقیق داشته باشد برخورد نكرده است.

5) اهداف تحقیق

خبرنگاران، اصلی ترین اركان تهیه خبر هستند كه شناختن و تأمین ابزارهایی كه انگیزش آنها را در جهت ارتقاء كیفیت اخبار بیشتر كند، می تواند بر روند اطلاع رسانی كه یكی از پایه های توسعة هر كشوری است، تأثیر بسزایی داشته باشد.

هدف از این تحقیق، از سویی شناختن ابزارهایی است كه از نظر خود خبرنگاران برایشان انگیزه ایجاد می كند كه كیفیت كار و در واقع میفیت اخبارشان بالا رود، و از سوی دیگر آشنا كردن دست اندركاران، بخصوص مدیران خبرگزاری ها با عوامل و موانع پیشرفت خبرگزاری متبوعشان در امر اطلاع رسانی است.

از دیگر اهداف این تحقیق می توان به موارد زیر اشاره كرد:

-شناخت میزان رضایت خبرنگاران از حرفة خود.

-شناخت میزان رضایت خبرنگاران از محیط كاری، روش های مدیریتی، درآمد و امكانات رفاهی خود.

-میزان وجود ابزارهای انگیزشی در هركدام از خبرگزاری‌های مورد بررسی.

-مقایسه خبرگزاری ها از لحاظ دارا بودن بیشترین و كمترین ابزارهای انگیزشی برای خبرنگاران.