تحقیق عدالت كیفری از دیدگاه حمورابی

معرفی تحقیق عدالت کیفری از دیدگاه حمورابی، با بررسی بافت اجتماعی بابل، اصول حقوق کیفری عمومی، اقسام جرائم و آئین دادرسی کیفری

کلیات

تا اواخر قرن نوزدهم علمای حقوق را عقیده بر آن بود که قوانین یونان ورم : قوانین زالوکس، دراکن، سلن، الواح دوازده گانه و قوانین ژوستینین، قدیمی ترین مجموعه های قوانین مدونی هستند که به دست بشر رسیده و تحول و تکامل مقرات حقوقی به ویژه در مغرب زمین بر مبنای اصول و قواعد قوانین مذکور صورت گرفته است.

ضمن کاوشهای باستان شناسی در شوش، بین سالهای 1899 و 1902، گروه DO Morgan فرانسوی موفق به کشف یکی از پر ارزشترین منابع تاریخ حقوق که عبارت از مجموعه قوانین حمورابی یا حموربی و یا عموربی (به معنای عمومی بزرگ) است گردید. سنگ نوشته ای که بدین طریق به دست آمد به طول دو و نیم و به عرض یک و نیم متر می باشد که بر فراز آن تصویری از مردی در حال خضوع، مشغول دریافت لوحی از خداوند آفتاب و عدالت (شاماش)، دیده می شود، تصویر مذکور از آن حمورابی و آنچه که بر این تخته سنگ منقوش است قدیمی ترین و کاملترین قوانین مربوط به حدود 4000 سال پیش است که ماکت آن در موزه ایران باستان موجود است و اصل آن به موزه لوور پاریس منتقل گردیده است.

خصوصیات و اهمیت قوانین حمورابی

در مشرق زمین تمدن بشری از منطقه سومر در بین النهرین و دره نیل در مصر آغاز گردیده است دره دجله و فرات که یونانیان آن را مزوپتامی می نامیدند مهد دولتهایی بوده که در زمره قدیمی ترین دول جهان محسوب می گردند. به استناد مدارک تاریخی، نخستین دولتی که در هزاره چهارم قبل از میلاد در بین النهرین تشکیل گردیده دولت سومر بوده است. این دولت در هزاره سوم پیش از میلاد مغلوب آکدیها گردید. سومر مغلوب، پس از سه قرن مجددا برآکد تسلط یافت، تسلطی که تا سالهای 2700 و به قولی 2500 قبل از میلاد به طول انجامید تا آنکه شخصی به نام ساروکین مجددا دولت سومر را مغلوب و شهرهای آن را تصرف کرد. متصرفات ساروکین با مرگ وی از هم پاشید و سرانجام در حدود دو هزار سال پیش از میلاد قومی به نام آموریتها یا آموریها بابل، شهر بزرگ افسانه ای که سومریها آن را بنا کرده بودند را به تصرف درآورده و ماردوک خدای بابل را به خداوندی تمامی شهرهای سومر و آکد برگزید. حمورابی ششمین پادشاه از این خانواده است که مجموعا متشکل از پانزده پادشاه یا فرمانروا بوده است. ...

آئین دادرسی کیفری در قانون حمورابی

محققین در زمینه آئین دادرسی در قانون حمورابی فوق العاده به اختصار برگزار نموده اند. نظر به اهمیت مقررات دادرسی کیفری، در این تحقیق، اشاره به اصولی که قضاء بر مبنای ان در بابل استوار بوده از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ذیلاً این اصول را اجمالا مورد بررسی قرار می دهیم:

الف- منع انتقام خصوصی

اگر در مقام احصاء ویژگیهای قانون حمورابی بر آئیم بدون شک منع انتقام خصوصی یکی از بارزترین این ویژگیهاست. مقنن در اکثر موارد صحبت از آنان یعنی قضات کرده و پس از بیان عناصر تشکیل دهنده جرم اضافه می کند که قضات فلان مجازات را درباره مجرم مجری می دارند. به عنوان مثال ماده 127 عیناً ذکر می شود:

اگر شخصی راهبه یا زن مرد دیگری را متهم به عمل خلاف عفت کند و از عهده اثبات آن بر نیاید آنان (قضات) وی را به دادرسی احضار و پیشانی او را داغ می کنند. ...

...

فهرست مطالب تحقیق

کلیات

خصوصیات و اهمیت قوانین حمورابی

بخش اول

بافت اجتماعی بابل

طبقات سه گانه مردم بابل

بخش دوم

اصول حقوق کیفری عمومی

الف _ تساوی افراد در مقابل مجازاتها

ب _ شخصی بودن مجازاتها

ج _ اصل قانونی بودن جرم و مجازات

د _ انواع مجازاتها

ه _ کیفیات مشدده

و _ اقدامات تامینی

ز _ اصل مسئولیت دولت

بخش سوم

اقسام جرائم

الف _ جرائم علیه اموال

مسئولیت امین

ب _ جرائم علیه اشخاص

ج _ جرائم علیه حیثیت افراد

د _ اعمال خلاف مصالح خانواده

ه _ جرائم عفافی

و _ توقیف غیر قانونی

ز _ جرائم علیه مصالح عمومی

بخش چهارم

آئین دادرسی کیفری

الف _ منع انتقام خصوصی

ب _ اصل برائت

ج _ ادله اثبات دعوی

د _ قضاوت الهی یا اوردالی (ordalie)

ه _ اعتبار قضیه بها

و _ جرائم قابل گذشت

منابع